نرم‌افزارهای بسیار زیادی را برای مدیریت پارتیشن‌های هارد دیسک سراغ داریم، اما ویندوز نیز ابزار مناسب و کاملی را برای مدیریت پارتیشن‌ها در اختیار کاربر قرار داده است، در این قسمت به آموزش مدیریت پارتیشن‌های هارد دیسک در ویندوز خواهیم پرداخت.
اگر از آن دسته کاربرانی هستید که تمایل دارند به گوشه و کنار ویندوز سرک بکشند و از ویژگی‌های مختلف این سیستم‌عامل سر در بیاورند به احتمال زیاد تاکنون چشم شما به ابزار Disk Management افتاده است.
ابزار Disk Management امکانات مختلفی را برای تغییر، ایجاد و پاک کردن پارتیشن‌ها در اختیار شما قرار می‌دهد و عملاً کاربر را از دانلود نرم‌افزارهای اضافه برای مدیریت پارتیشن بی‌نصب کرده است. به همین دلیل در ادامه با هم به نحوه تعامل با ابزار Disk Management خواهیم پرداخت.
دسترسی به ابزار Disk Management
سریع‌ترین راه‌برای باز کردن ابزار Disk Management مراجعه به منوی استارت و تایپ عبارت Partition در قسمت جستجو است، سپس در نتیجه‌هایی که نمایان می‌شود بر روی عبارت Create and format hard disk partitions کلیک کنید تا ابزار Disk Management باز شود.
ابزار Disk Management به دو پنجره اصلی تقسیم شده است. در پنل بالایی شاهد حضور فهرستی از درایوها هستیم. در پنل پایینی نیز نمایی گرافیکی از هارد دیسک و همچنین درایورهایی که در آن قرار گرفته به تصویر کشیده شده است. در این قسمت اگر یکی از پارتیشن‌ها را در پنل بالایی انتخاب کنید، پنل پایین نیز تغییر پیدا می‌کند و اطلاعات مربوط به آن را به نمایش می‌گذارد.
از طرف دیگر اگر یک پارتیشن را در پنل پایین انتخاب کنید، پنل بالا نیز تغییر می‌کند و اطلاعات مربوط به آن را نمایش می‌دهد.
چگونه با Disk Management ظرفیت یک پارتیشن را تغییر دهیم؟
تغییر ظرفیت یک پارتیشن از آن مواردی است که هر از گاهی لزوم آن احساس می‌شود. برای نمونه فرض کنید یک پارتیشن بزرگ دارید که میخواهید آن را به دو پارتیشن کوچک‌تر تقسیم کنید. این کار را می‌توان از طریق Shrink کردن پارتیشن و استفاده از فضای آزاد موجود در آن انجام داد. در این شیوه، فضای آزاد موجود در پارتیشن به یک پارتیشن جدا یا فضای اختصاص نیافته تبدیل می‌شود. گاهی اوقات نیز هارد دیسک شما به دو پارتیشن تقسیم شده است که یکی از آن‌‌ها را Delete کرده‌اید. در این حالت می‌توانید پارتیشن باقیمانده را گسترش داده و به کمک فضای خالی ایجاد شده حجم آن را بیشتر کنید.
برای کاهش حجم (Shrink) کردن یک پارتیشن مراحل زیر را دنبال کنید
در یکی از پنل‌های ابزار Disk Management بر روی پارتیشن مورد نظر راست کلیک کرده و گزینه Shrink Volume را انتخاب کنید.
لازم به ذکر است، تنها پارتیشنی را می‌توانید Shrink کنید که به میزان کافی فضای خالی داشته باشد. برای مثال فرض کنید هارد دیسک شما یک ترابایت ظرفیت دارد و در قالب یک پارتیشن فرمت شده است. اما این هارد هنوز خالی است و اطلاعاتی در آن ذخیره نشده است. می‌توانید حدود ۱ ترابایت از چنین فضایی را Shrink کنید.
در مثالی که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم یک فضای خالی ۱ ترابایتی را که اطلاعاتی در آن ذخیره نشده است را به حدود ۵۰۰ گیگابایت Shrink می‌کنیم. توجه داشته باشید که سیستم‌عامل ویندوز حجم پارتیشن‌ها را و مقدار فضای باقیمانده در آن برای Shrink کردن را نشان می‌دهد.
از آنجایی که در این مثال هارد دیسک خالی است و اطلاعاتی در آن ذخیره نشده است می‌توان تقریبا تمام ظرفیت آن را در قالب یک پارتیشن جدید Shrink کرد. پس از راست کلیک بر روی پارتیشن مورد نظر و انتخاب گزینه Shrink مقدار باقی مانده از فضای این پارتیشن برای Shrink کردن و تبدیل به یک پارتیشن جدید نمایش داده می‌شود. در این پنجره حجم جدید پارتیشنی که قصد Shrink کردن آن را دارید نیز نمایش داده می‌شود.
پس از اینکه مقدار مورد نظر را برای اختصاص به پارتیشن جدید مشخص کردید با انتخاب گزینه Shrink، فرآیند ساخت پارتیشن جدید به کمک فضایی که در پارتیشن فعلی موجود است انجام می‌شود. سپس می توانید در پنل پایین ابزار Disk Management پارتیشن فعلی را در سمت چپ و پارتیشن جدید را در کنار این پارتیشن مشاهده کنید.
برای Extend کردن یک پارتیشن مراحل زیر را دنبال کنید
در همین ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که تنها پارتیشنی را می‌توانید Extend یا به اصطلاح گسترش دهید که فضای خالی از نوع unallocated space داشته باشد. این پارتیشن در واقع همان پارتیشنی است که در مرحله قبل ایجاد کردیم و در سمت راست پارتیشن فعلی قرار گرفته است.
لازم به ذکر است ویندوز نمی‌تواند پارتیشن اصلی که در سمت چپ قرار گرفته را Extend کند و برای این کار باید از نرم‌افزارهایی مخصوص استفاده کنید.
برای Extend کردن پارتیشن، بر روی آن راست کلیک کرده و گزینه Extend Volume را انتخاب کنید. این پارتیشن همان پارتیشنی است که در سمت راست قرار گرفته و فضای Unallocated space دارد.
در منوی راهنمایی که برای Extend Volume باز شده است گزینه Next را بفشارید.
در قسمت Select Disks نیز گزینه‌های پیش‌فرض به خوبی تنظیم شده‌اند و نیازی به تغییر وجود ندارد. در این قسمت همچنین شاهد نمایش حجم کلی و بیشترین مقدار فضای خالی که می‌توانید به پارتیشن Extend شده اختصاص دهید نیز هستیم. در نتیجه می‌توانید فضای دلخواه را در این قسمت مشخص کرده و سپس گزینه Next را برای ادامه کار بفشارید.
در این مثال پارتیشن را با تمامی مقدار فضای Unallocated Space که در آن وجود دارد Extend می‌کنیم.
در نهایت نیز با فشردن گزینه Finish، فرآیند Extend کردن پارتیشن انجام خواهد شد.
آموزش ایجاد یک پارتیشن جدید
اگر یک پارتیشن را Shrink کردید یا اینکه به هر دلیلی بر روی یک پارتیشن فضای unallocated space (اختصاص نیافته) دارید می‌توانید از این فضای خالی برای ساخت و ایجاد یک پارتیشن جدید استفاده کنید. برای اینکار بر روی فضای unallocated space راست کلیک کرده و گزینه New Simple Volume را انتخاب کنید.
در پنجره راهنمای New Simple Vomume گزینه Next را برای شروع بفشارید.
سپس مقدار فضایی که قرار است برای ایجاد پارتیشن جدید اختصاص دهید را مشخص کرده و گزینه
Next را بفشارید.
در این مثال قصد داریم از تمامی فضای unallocated space باقیمانده برای ایجاد یک پارتیشن جدید استفاده کنیم.
سپس نوبت به تخصیص نام درایو فرا می‌رسد، گزینه پیشنهادی را تایید کنید یا اینکه یک حرف انگلیسی برای نام‌گذاری درایو مورد نظر انتخاب کنیم. سپس گزینه Next را بفشارید.
در این مرحله توصیه می‌کنیم گزینه فرمت کردن پارتیشنی که قرار است ایجاد شود را نیز فعال کنید چرا که در نهایت برای استفاده از این پارتیشن باید فرمت شود.
البته اگر قرار است یک سیستم‌عامل جدید در پارتیشنی که قصد ایجاد آن را دارید نصب کنید و به صورت Dual Boot با دو سیستم عامل از کامپیوتر خود استفاده کنید شاید بهتر باشد انجام فرآیند فرمت پارتیشن جدید را به زمان نصب سیستم‌عامل موکول کنید.
در غیر این صورت فایل سیستم مورد نظر را برای فرمت انتخاب کرده و نام پارتیشن جدید را نیز مشخص کنید. پس از اینکه تمامی این موارد انجام شد گزینه Next را برای ادامه کار بفشارید.
در نهایت نیز گزینه Finish را برای ایجاد پارتیشن جدید انتخاب کنید.
پس از ایجاد و فرمت پارتیشن جدید، شاهد اضافه شدن این پارتیشن در ابزار Disk Management خواهید بود. فایل اکسپلورر ویندوز نیز به صورت خودکار این پارتیشن را باز می‌کند.
چگونه یک پارتیشن را حذف (Delete) کنیم؟
گاهی اوقات ممکن است نیاز پیدا کنید پارتیشنی که ایجاد شده است را حذف کرده و به اصطلاح Delete کنید. با پاک کردن یک پارتیشن، فضای این پارتیشن در قسمت unallocated Pool قرار می‌گیرد و می‌توانید از این فضا برای گسترش یا Extend کردن حجم پارتیشن‌های فعلی استفاده کنید.
توجه: حذف یک پارتیشن باعث می‌شود تمامی اطلاعات ذخیره شده در این پارتیشن پاک شود. در نتیجه توصیه می‌کنیم از خالی بودن پارتیشنی که قصد حذف آن را دارید اطمینان خاطر حاصل نمایید و از اطلاعات این پارتیشن نیز حتماً نسخه پشتیبان تهیه کنید.
برای حذف یک پارتیشن در ابزار Disk Management بر روی پارتیشن مورد نظر راست کلیک کرده و گزینه Delete Volume را انتخاب کنید.
در این قسمت یک پیام هشدار نمایان می‌شود، برای حذف این پیام گزینه Yes را انتخاب کنید.
پارتیشنی که از این طریق حذف می‌شود به عنوان unallocated space شناخته خواهد شد و در آینده می‌توانید از این فضای خالی برای ساخت پارتیشن‌های جدید یا گسترش حجم پارتیشن‌های فعلی استفاده کنید.
چگونه حرف اختصاص داده شده به یک پارتیشن را تغییر دهیم؟
اگر به این فکر افتاده‌اید که حروف اختصاص داده شده به پارتیشن‌ها را تغییر دهید، می‌توانید روی ابزار Disk Management برای این کار حساب باز کنید. با این ابزار می‌توانید به راحتی حروف تمامی درایوها را تغییر دهید یا اینکه حرف اختصاص داده شده به یکی از درایوها را تغییر دهید.
برای این کار بر روی پارتیشن مورد نظر راست کلیک کرده و گزینه Change Drive Letter and Paths را انتخاب کنید.
در پنجره‌ای که نمایش داده می‌شود گزینه Change را انتخاب کنید.
در مرحله بعد یک منوی کشویی را مشاهده خواهید کرد که حروف انگلیسی در این منو برای اختصاص به پارتیشن مورد نظر قرار دارد. توجه داشته باشید تنها حروفی را می‌توانید انتخاب کنید که پیش از این به یک پارتیشن اختصاص داده نشده باشند.
با این حساب اگر به فکر مرتب کردن حروف چند پارتیشن مختلف هستید، پیشنهاد می‌کنیم اول نام پارتیشن‌ها را به حروف انتهایی الفبای انگلیسی تغییر دهید و پس از آزاد شدن حروف ابتدایی در الفبای انگلیسی، این حروف را به ترتیب به پارتیشن‌ها اختصاص دهید. پس از اینکه فرآیند اختصاص حرف مورد نظر به پارتیشن پایان گرفت گزینه OK را برای اتمام کار بفشارید.
در این مرحله یک پیام هشدار نمایان می‌شود مبنی بر اینکه با تغییر حروف اختصاص داده شده به پارتیشن‌ها ممکن است بعضی از نرم‌افزارها، پارتیشن‌ها را شناسایی نکنند. بعید به نظر می‌رسد تغییر حروف پارتیشن‌ها فرآیند اجرا و عملکرد نرم‌افزارها را با مشکل روبرو کند اما اگر با چنین مشکلی برخورد کردید به راحتی می‌توانید حرف اختصاص داده شده به پارتیشن را با همین روشی که انجام شد به حالت اول خود تغییر دهید.
جالب است بدانید با این روش می‌توانید حرف اختصاص داده شده به فلش مموری و سایر حافظه‌های جانبی را نیز تغییر دهید.
چگونه یک پارتیشن را فرمت کنیم؟
ابزار Disk Management برای فرمت و پاک کردن اطلاعات ذخیره شده در یک پارتیشن نیز گزینه بسیار مناسبی است. توجه داشته باشید که در این فرآیند تمامی اطلاعات پارتیشن مور نظر پاک می‌شود.
برای فرمت کردن پارتیشن در ابزارDisk Management بر روی پارتیشن دلخواه راست کلیک کرده و گزینه Format را انتخاب کنید.
در پنجره Format، نام جدیدی را برای پارتیشن انتخاب کرده و نوع فایل سیستمی که قرار است پارتیشن با آن فرمت شود را نیز مشخص کنید، فرمت در این حالت با سرعت معمولی و سریع انجام می‌شود. توصیه می‌کنیم برای پیشرفت کار سرعت سریع را انتخاب کنید. پس از اینکه تمامی گزینه‌ها را مشخص کردید قسمت OK را برای ادامه کار بفشارید.
در این مرحله یک پیام هشدار مبنی بر پاک شدن تمامی اطلاعات پارتیشنی که قصد فرمت آن را دارید نمایان می‌شود. به این ترتیب اگر از فرمت پارتیشن اطمینان خاطر دارید گزینه OK را انتخاب کنید.
بسته به میزان فضایی که در پارتیشن مورد نظر وجود دارد ممکن است فرمت آن زمان بیشتری ببرد. پس از اینکه فرآیند فرمت به اتمام رسید، پارتیشن حاضر و آماده برای استفاده مجدد است.
در مجموع باید گفت ممکن است ابزار Disk Management شکل و ظاهر زیبای نرم‌افزارهایی که به صورت اختصاصی برای مدیریت پارتیشن‌ها ساخته شده‌اند را نداشته باشد، اما همان‌گونه که مشاهده کردید کار شما را برای مدیریت و پارتیشن‌بندی هارد دیسک به خوبی راه می‌اندازد.